Αποκατάσταση ελλειμμάτων κάτω άκρων: Όταν η επανορθωτική πλαστική χειρουργική είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής

Τα ελλείμματα των μαλακών μορίων (δέρμα, υποδόριος ιστός, μύες, τένοντες) στα πόδια, λόγω ανατομικών ιδιαιτεροτήτων και λειτουργικής σημασίας, αποτελούν ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην επανορθωτική πλαστική χειρουργική.

Ανάλογα με τον μηχανισμό πρόκλησης του ελλείμματος, αυτά διακρίνονται σε:

• Τραυματικά

Οφείλονται συνηθέστερα σε τροχαία ατυχήματα και συνήθως συνυπάρχουν με κατάγματα των οστών. Η αντιμετώπισή τους -ειδικά στην κνήμη- αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τον πλαστικό χειρουργό, γιατί στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχει ένδεια γειτονικών υγιών ιστών, που θα μπορούσαν να μεταφερθούν και να κλείσουν το έλλειμμα. Σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται, με μεθόδους μικροχειρουργικής, η ελεύθερη μεταφορά ιστών από ένα απομακρυσμένο σημείο του σώματος, στο σημείο του ελλείμματος.

• Διαβητικά έλκη

Είναι περισσότερο συνηθισμένα στο άκρο πόδι. Μπορεί να αφορούν τα δάκτυλα, ή το πέλμα. Η αντιμετώπισή τους σε γενικές γραμμές είναι αρχικά συντηρητική, αλλά εφόσον παρατηρείται αδυναμία επούλωσης, παρά τη ρύθμιση του σακχάρου και την προσεκτική τοπική φροντίδα, προχωρούμε σε χειρουργική αντιμετώπιση. Παρά το ότι τα έλκη αυτά είναι συνήθως μικρά σε έκταση, συχνά υποκρύπτουν οστεομυελιτικές βλάβες και χρειάζονται ευρύ καθαρισμό. Η κάλυψή τους γίνεται συνηθέστερα με μετακίνηση τοπικών ιστών.

• Αγγειακά έλκη

Σε περίπτωση που είναι αποτέλεσμα αγγειακής ισχαιμίας (θρομβώσεις ή στενώσεις στις αρτηρίες των ποδιών ή της πυέλου), είναι απαραίτητο πρώτα να αποκατασταθεί η αρτηριακή ροή στο πόδι, ενώ σε δεύτερο χρόνο, μπορούμε να καλύψουμε τα ατροφικά ελλείμματα (γάγγραινες), με μεταφορά τοπικών, ή και απομακρυσμένων ακόμα ιστών.

Σε περίπτωση που τα έλκη είναι φλεβικής αιτιολογίας, η έντονη συντηρητική αγωγή της φλεβικής ανεπάρκειας πολλές φορές, οδηγεί από μόνη της σε αυτοΐαση των ελκών. Σε περίπτωση που παραμείνουν ελλείμματα (συνήθως επιφανειακά δερματικά ελλείμματα), αυτά αντιμετωπίζονται εύκολα ακόμα και με δερματικά μοσχεύματα.

• Ελλείμματα από εξαίρεση νεοπλασιών

Τα νεοπλάσματα των άκρων δεν είναι συνήθη. Δυστυχώς, τα περισσότερα από αυτά είναι εξαιρετικά κακοήθη (σαρκώματα, μελανώματα, οστοσαρκώματα κ.α.), γι’ αυτό και σε αυτές τις περιπτώσεις η ριζικότητα της χειρουργικής εξαίρεσης είναι το πρωτεύον ζητούμενο. Όσον αφορά στη χειρουργική αντιμετώπιση του ελλείμματος που δημιουργείται αμέσως μετά, η αποκατάστασή του γίνεται γρήγορα και δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες.